Της Παναγιάς της Πολυσπορίτισσας ή Μεσοσπορίτισσας αύριο. Τη μέρα της γιορτής της λαμβάνει χώρα η τελευταία σπορά σύμφωνα με τις παραδόσεις.
Από δω και μπρος, δεν έχουμε παρά να αναμένουμε να θρέψει ο σπόρος κάτω από τη γη μητέρα, να ριζώσει κι ύστερα σιγά-σιγά να βλαστήσει και, με την επιστροφή της Περσεφόνης από τα κρυερά, τα χειμωνιάτικα, παλάτια του Άδη, να μας χαρίσει τους πολύτιμους καρπούς του.
Όλο τούτο το διάστημα, κύριο χαρακτηριστικό των γεωργικών εργασιών, αποτελούσε η σπορά, νωρίτερα για τα πεδινά και νότια, αργότερα για τα ορεινά και βόρια. Για αυτό κι έχουμε τον Αη-Γιώργη τον Σποριάρη (βλέπε: του Άη-Γιώργη του φτωχού, του Μεθυστή, του Σποριάρη..) στις 3 του Νοέμβρη, για αυτό κι ο λαός μας ονομάτιζε τον Οκτώβριο “Σπαρτό” για αυτό και ο αντίστοιχος μήνας (τέλη Οκτωβρίου, αρχές Νοεμβρίου) με την ονομασία Πυανεψίων (πύανα= κουκκιά, όσπρια + έψειν= βράζω) των αρχαίων ημών προγόνων, ο αφιερωμένος στον Απόλλωνα και την Άρτεμι, οπότε και μοιράζονταν πανσπερμίες από όσπρια και στάρι. (βλέπε: Λαογραφικά και μυθολογικά του Οκτώβρη!) Για αυτό και της Παναγιάς της Πολυσπορίτισσας , που φτιάχνουν το “πολύσπορο”, την αρχαία πανσπερμία, και το μοιράζουν στην γειτονιά.
Ο Δημήτριος Λουκάτος, καθηγητής της Λαογραφίας, γράφει ότι προσφέρεται στην Παναγία – Δήμητρα «ευχαριστήρια πανσπερμία για το καλό που πέρασε και το καλό που πρέπει να συνεχιστεί». Αφού η σοδειά του καλοκαιριού έχει καταναλωθεί περίπου στο μισό: «Μισό’φαγα, μισό’σπειρα, μισό’χω να περάσω», κατά το λαϊκό δίστιχο.
Την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής της Παναγίας οι νοικοκυρές, σε πολλά μέρη της πατρίδας μας, έβραζαν πολλά σπόρια όπως σιτάρι, καλαμπόκι, ρεβίθια, φασόλια, και άλλα όσπρια ή δημητριακά. Ένα πιάτο από αυτά τα πήγαιναν στην εκκλησία να διαβαστούν και στη συνέχεια το μοίραζαν στον κόσμο για να τους ευχηθούν να έχουν καλά σπαρτά και καλή σοδειά.
Ένα μέρος το κρατούσαν για το σπίτι και από αυτό έδιναν στα ζώα που χρησιμοποιούσαν παλιά για το όργωμα και το υπόλοιπο ο γεωργός το έριχνε σε ένα χωράφι του.
Το ίδιο έθιμο το συναντάμε στην Κεφαλλονιά ως Μπουρμπουρέλια . Διαβάζω αναφορά της κ Βουτσινά ότι έφτιαχναν ένα κανίστρι με βρασμένο σιτάρι το οποίο στόλιζαν με ρόδια, καρύδια, σταφίδα, αμύγδαλα, σουσάμι, κανέλα και μπόλικη ζάχαρη το οποίο πήγαιναν στην εκκλησία την παραμονή της γιορτής να διαβαστεί στον εσπερινό και μετά το μοίραζαν στους παρευρισκόμενους.
Περισσότερες πληροφορίες για το έθιμο μπορείτε να διαβάσετε εδώ στο άρθρο της Όλγας η οποία πάντα ενημερωμένη μας δίνει τις καλύτερες αναφορές και την ευχαριστώ πολύ για αυτές που κι εγώ δανείστηκα από εκεί.
Αναφορές για το έθιμο μπορείτε να διαβάσετε και στο βιβλίο της κ. Καβρουλάκη ‘ Η γλώσσα της γεύσης”
Θυμήθηκα αυτό το έθιμο έψαξα λίγο και είπα να φτιάξω φέτος τα πολυσπόρια χάριν καταγραφής μιας κι εγώ στην πόλη δεν διαθέτω χωράφι για σπορά και αυτά στο χωριό δυστυχώς δεν μπορώ να τα σπείρω πλέον.
Πολυσπόρια ή Μπουρμπουρέλια
Συστατικά
- από 1 φλιτζανάκι του καφέ φασόλια, ρεβίθια, φακές
- από 1 φλυτζανάκι του καφέ σιτάρι, καλαμπόκι
- 2 κουτ. σούπας ρύζι γλασέ
- 100 ml εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο
- αλάτι
- κανέλα
Οδηγίες
- Βάζουμε τα φασόλια, τα ρεβίθια, το σιτάρι και το καλαμπόκι σε ένα μπολ με μπόλικο νερό και αφήνουμε να μουλιάσουν τουλάχιστον 12 ώρες.
- Τα ξεπλένουμε και τα μεταφέρουμε σε κατσαρόλα, τώρα προσθέτουμε και τις φακές και νερό που να τα σκεπάζει και λίγο πιο πάνω. Βράζουμε μέχρι να μαλακώσουν καλά όλα.
- Προσθέτουμε το ρύζι αλάτι και ζεστό νερό και βράζουμε μέχρι να βράσει το ρύζι και να χυλώσουν.
- Αυτό είναι το παρασκεύασμα που θα προσκομίσουμε στην εκκλησία και θα μοιράσουμε στους παρευρισκόμενους πασπαλίζοντας με κανέλα. Υπάρχει αναφορά ότι κάποιοι προσθέτουν και μέλι.
- Εμείς το απολαύσαμε με λεμόνι ή κανέλα στο μεσημεριάτικο μας γεύμα.
